• Znajdź drogę
  • Bilet sezonowy
  • Oferta dla grup
  • Zwiedzanie
  • Przyroda Bornholmu
  • Wydarzenia
  • O nas
  • Kontakt
  • Osoba niepełnosprawna
  • DA
  • EN
  • DE

Krajobrazy naturalne i kulturowe na Bornholmie

Wybrzeże

Wzdłuż wybrzeża północnego wyłania się z morza i wznosi stromo w górę skała macierzysta. Wybrzeże wschodnie ma postać szkierów. W niektórych miejscach, między niskie przybrzeżne skały, wciskają się niewielkie piaszczyste plaże, nadmorskie łąki oraz porośnięte trzciną bagna.

Na południowym wschodzie wyspy spotyka się niskie podmokłe wybrzeże piaszczyste, które w okolicy Dueodde przyjmuje postać, szerokiego na ponad kilometr, wybrzeża wydmowego, zbudowanego z przepięknego, drobnego lotnego piasku. Piaszczysta plaża rozciąga się w kierunku zachodnim. Szerokie wydmy zastępuje tu piaszczysty klif.

Doliny szczelinowe

Bardzo charakterystyczne w krajobrazie Bornholmu są porośnięte lasem, głębokie diliny szczelinowe. Występują one wszędzie tam, gdzie podłoże stanowi skała macierzysta. Rozpadliny, powstałe w efekcie ogromnych napięć skorupy ziemskiej, zostały wypełnione diabazem. Ten materiał nie jest tak odporny na czynniki fizyczne, jak otaczający go granit, dlatego z czasem uległ erozji. Obecnie na dnie rozpadlin są strumienie, które mają swój początek w wyższych partiach wyspy, skąd płyną do morza.

Wrzosowiska

Do polowy XVIII wieku znaczna część Bornholmu była pokryta wrzosowiskami. Był to typowy krajobraz kulturowy - rezultat wypasania bydła w centralnej części wyspy. Nadal spotykane są pojedyncze fragmenty krajobrazu z wrzosowiskami. Zachowały się na terenach Hammerknuden, Raghammer, Arsdale Ret, Rutsker Hojlyng, i w Paradisbakkerne. Dużą rzadkością są wrzosowiska w Balce - jedyne w Danii wrzosowiska położone na piaskowcu.

Lasy

Bornholm jest najbardziej zalesionym województwem w Danii. Ponad 20% wyspy pokryte jest lasem. Almindingen, wraz z przyległymi plantacjami leśnymi, jest trzecim co do wielkości kompleksem leśnym w Danii. Położony na skale macierzystej góruje nad otoczeniem. Znaczna cześć bornholmskich lasów została posadzona na miejscu dawnych wrzosowisk. Jednak są miejsca na wyspie wzdłuż wybrzeży i licznych strumieni, gdzie zachowały się fragmenty pierwotnego lasu z domieszką charakterystycznego dla Bornholmu grabu i czereśni. Ponadto jest tu mnóstwo małych lasków i lasów galeriowych wzdłuż potoków i strumieni.

Bagna i jeziora

Polodowcowe Hammersø jest jedynym dużym jeziorem na Bornholmie i jednocześnie jedynym jeziorem w Danii o charakterze górskim. Liczne na wyspie są bagna i małe płytkie jeziorka. W wielu miejscach na bagnach wydobywano torf w czasie drugiej wojny światowej, czego pozostałością są małe, niezarośnięte jeziorka. Jeziora, sadzawki i bagna są siedliskiem wielu zwierząt. Niezapomnianym wrażeniem jest możliwość obserwacji tańca godowego żurawi czy koncert rzekotek w księżycową wiosenną noc.

Wykopy i kamieniołomy

Podłoże Bornholmu zawiera bardzo zróżnicowane złoża geologiczne, które stanowiły podstawę lokalnego przemysłu wydobywczego. Dawniej granit i piaskowiec wykorzystywano jako materiał budowlany, a wapień głównie do produkcji cementu. Węgiel drzewny był wykorzystywany jako opał w czasie obu wojen światowych. Kaolin stosowano do wyrobu porcelany, fosforyty do produkcji nawozów sztucznych, a ałun do garbowaniu skór.

Na wyspie nadal wydobywany jest granit i piaskowiec, z których produkuje się materiały budowlane na bazie żwiru i gliny. Glinę wykorzystują też lokalni wytwórcy sztuki użytkowej. Rozsiane po wyspie liczne kamieniołomy i wyrobiska tworzą specyficzny krajobraz kulturowy. Wiele spośród tych zagłębień jest wypełnionych wodą lub zarośniętych roślinnością. Inne ukazują złoża z różnych okresów geologicznych i stwarzają przez to możliwość poznania historii geologicznej wyspy.

Tereny rolnicze

Krajobraz Bornholmu jest efektem działalności człowieka w ciągu ostatnich 10.000 lat. Myśliwi epoki kamiennej polowali na dzikie bydło, łosie, renifery i dziki żerujące w pierwotnym lesie, który wówczas porastał całą wyspę. Chłopi z epoki kamiennej i epoki brązu wypalali lasy, aby przystosować ziemię pod uprawę roli i wypas zwierząt. W epoce żelaza zaskakująco duża część Bornholmu była wykorzystywana w celach rolniczych.

W okresie ostatnich 100 lat naturalne krajobrazy intensywnie kurczyły się z powodu rozwoju i intensyfikacji rolnictwa. Również rozwój obszarów zabudowanych, wydobycie surowców naturalnych oraz nasadzenia lasów jodłowych, przyczyniły się do redukcji naturalnych środowisk na wyspie. Przeważająca część Bornholmu jest obecnie wykorzystywana rolniczo.

© NaturBornholm